Over de rouwtuin

Verlies en rouw

Verlies is een thema waar vrijwel iedereen in zijn leven mee te maken krijgt. Het is inherent aan de vergankelijke aard der dingen. De meest aangrijpende vorm van verlies hangt vaak samen met het overlijden van een naaste, maar er zijn veel meer vormen van aangrijpend verlies. Het einde van een liefdesrelatie of vriendschap, vertrek uit het  geboorteland, een abortus en nog vele andere vormen van verlies zijn bepalend voor ons leven. Bij verlies hoort rouw, het verwerken van de verbreking van een belangrijke verbinding. Het leren leven met de afwezigheid van iemand die belangrijk voor je was. In onze cultuur is weinig aandacht voor rouw al lijkt daar verandering in te komen. Soms realiseren mensen zich niet eens dat zij zich in een rouwproces bevinden. Het is - zeker in het moderne bestaan - vaak niet makkelijk om stil te staan bij het rouwproces. Want stilstaan, hoe doe je dat überhaupt? Met de rouwtuin willen we een plek creëren waar je kunt stilstaan, een plek waar je geholpen wordt te rouwen.

 

Wat stel ik mij voor bij een rouwtuin?

Met de rouwtuin willen we een plek verwezenlijken waar je heen kunt gaan om te rouwen in een omgeving die je daarbij helpt. Middels beelden en poëzie word je omringd door anderen die je voorgingen. De kunst op deze plek helpt je dichter bij je gevoel te komen, je te herkennen, aansluiting te voelen bij anderen die dit eerder ervoeren. Ook zullen er rituele handelingen te verrichten zijn om beweging te geven aan je rouwproces. Het lijkt voor zich te spreken dat het een tuin zal zijn met een serene sfeer, ver van de drukte van alledag.

Ideeën over de vormgeving zijn steeds in beweging, maar naast de kunst is het ook de bedoeling dat de tuin zelf wordt vormgegeven op een manier die de beleving versterkt. Je moet daarbij denken aan ondergrondse plekken, aan stroompjes, tempelachtige open gebouwtjes. Bezoekers volgen een route langs een pad, waar ze de verschillende werken tegenkomen en er mogelijk mee kunnen interacteren. Daarbij kijken we naar mogelijkheden om de beleving alleen en in stilte te kunnen doen, zonder andere bezoekers tegen te komen.

Samen of alleen bezoeken

De eerste weken of maanden is men zich vaak nog bewust van de rouwfase waarin iemand zich bevindt, daarna gaan de gewone gesprekken en manier van doen weer in werking. De rouwende is dan meestal nog helemaal niet klaar en raakt geestelijk verwijderd van anderen. Zelfs als meerdere betrokkenen nog even sterk in de rouw zitten kunnen zij hun oude patronen snel oppakken omdat men het eng vindt om samen te rouwen. Samen naar een rouwtuin gaan - bijvoorbeeld op de verjaardag of sterfdag van de overledene - kan dan heel mooi zijn. Misschien wel net zo belangrijk is het ritueel zelf en de gesprekken die door de ervaring in de rouwtuin op gang kunnen komen. Zo ook met de ‘verwijderde’, die zijn eigen rouw onder het voetlicht kan brengen aan de hand van zijn/haar bezoek aan de tuin.